In 2021 introduceerden het Kenniscentrum Energietransitie het concept ‘Collectief Hybride’, een innovatieve oplossing voor de verduurzaming van met name portiekflats. Het concept werd in dat jaar een van de winnaars van de Woonstad Rotterdam Energie Challenge. De afgelopen jaren werkten we hard aan verdere ontwikkeling en optimalisatie van het concept en inmiddels zetten we het in bij nieuwe projecten. Zo loopt er in 2025 een pilot bij de Friese woningcorporatie Thús Wonen. Lees hier wat het concept inhoudt, wat de voordelen zijn en hoe het is uitgerold bij Thús Wonen.
Wat is Collectief Hybride?
Portiekflats, vaak gebouwd tussen de jaren 50 en 80, zijn superefficiënt ingedeeld. Maar vaak hebben ze beperkte ruimte voor installatietechniek. Tegelijkertijd is er een grote behoefte om deze woningen te verduurzamen, vooral omdat ze vaak worden bewoond door mensen met een kleinere portemonnee. “Veel van deze woningen hebben beperkte technische mogelijkheden, maar dat betekent niet dat verduurzaming onmogelijk is. Met het concept ‘Collectief Hybride’ hebben een slimme manier gevonden het wél te kunnen doen,” aldus Mark Sprenkels, Senior Bedrijfsadviseur bij Breman. Collectief Hybride betekent: een centrale hybride warmtepomp op het dak van de flat die meerdere woningen voorziet van duurzame warmte. Hierdoor is er minder ruimte in de woning nodig en gaan de energiekosten omlaag, zonder dat er grote aanpassingen nodig zijn.
Uniek in de markt
“We zien dat de vraag naar verduurzaming toeneemt, maar veel corporaties worstelen met de praktische uitvoering. Met Collectief Hybride bieden we hen een haalbare en toekomstbestendige oplossing,” licht Mark Sprenkels verder toe. “In 2021 waren we uniek met dit concept en dat zijn we nog steeds. Wel hebben we het concept verder doorontwikkeld.” Dat gebeurde binnen het samenwerkingsverband TDI 500 (Team Duurzaam Installeren). Hierin werken meerdere installatiebedrijven samen om de energietransitie te versnellen. Het project is uitgevoerd met Topsector Energie subsidie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, uitgevoerd door Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. De specifieke subsidie voor dit project betreft de MOOI-subsidie ronde 2022. Dankzij deze subsidie kregen we de mogelijkheid om Collectief Hybride verder te optimaliseren op basis van praktijkervaringen. “Juist in die praktijkervaringen zaten onze belangrijkste leermomenten. Zo dachten we van tevoren bijvoorbeeld dat alle bewoners hun verwarming ongeveer tegelijkertijd aan zouden zetten. Maar metingen in de praktijk toonden aan dat dit nauwelijks het geval is. Met die informatie konden we de hele installatie efficiënter en kosteneffectiever maken.”
Pilot bij Thús Wonen
Met het vernieuwde concept starten we nu een pilot bij Thús Wonen, een woningcorporatie met een grote vastgoedportefeuille. “Voor Thús Wonen is het belangrijk dat verduurzaming niet alleen energie bespaart, maar ook betaalbaar blijft voor haar huurders. Dit collectieve concept biedt daarvoor een veelbelovende kans,” vertelt Harm Laanstra, Technisch Specialist en Projectleider vanuit Breman. De keuze voor Collectief Hybride werd mede bepaald door een vergelijking met alternatieven zoals individuele warmtepompen. De Total Cost of Ownership (TCO) bleek bij het collectieve systeem echter gunstiger, mede door lagere onderhoudskosten. Hoe het concept er bij Thús Wonen precies uit gaat zien? In verband met het extra warmteverlies krijgen de hoekappartementen één warmtepomp per twee woningen. De tussenwoningen delen één installatie met vier appartementen, omdat tussenwoningen uit zichzelf makkelijker warm blijven. “En ook in dit project gaan we weer leren. Misschien kunnen we in de toekomst de installatiekosten zelfs nóg verder verlagen met nóg meer efficiëntie. Het is mooi om dit samen met Thús Wonen te gaan ontdekken,” aldus Harm Laanstra.
Samenwerking TNO
Om de effectiviteit van het vernieuwde Collectief Hybride nog verder te waarborgen, werken we nauw samen met TNO. Deze gerenommeerde onderzoeksorganisatie heeft niet alleen meegeholpen bij het optimaliseren van het ontwerp, maar speelt ook een belangrijke rol in de monitoring van het systeem. Gedurende een volledige winterperiode analyseert én evalueert TNO het functioneren van de installatie. Met praktijkmetingen worden inzichten verzameld over de prestaties, het energieverbruik en het comfortniveau voor bewoners. Deze samenwerking stelt Breman in staat om het concept verder te verfijnen en toekomstige toepassingen nog efficiënter en duurzamer te maken.
Voordelen voor woningcorporaties
Voor woningcorporaties biedt Collectief Hybride een manier om flats te verduurzamen zonder grote ingrepen, terwijl het gebouw voorbereid blijft op toekomstige technieken zoals een warmtenet of all-electric. Bovendien heeft het concept bijna geen impact op het elektriciteitsnet, een belangrijk voordeel gezien de netcongestie-problematiek. Een ander belangrijk voordeel van het Collectief Hybride systeem is dat het beschikt over een gelijkwaardigheidsverklaring. Dit betekent dat het systeem officieel erkend is als een volwaardige verduurzamingsoplossing, waardoor woningcorporaties de effecten mogen meerekenen voor de bepaling van het energielabel van hun vastgoed. Objectieve berekeningen kunnen door deze verklaring exact aangeven hoeveel het energielabel van een gebouw verbetert na installatie van het systeem. Dit geeft corporaties zekerheid over de effectiviteit van de verduurzamingsmaatregel én helpt hen voldoen aan de steeds strengere eisen op het gebied van energieprestaties en duurzaam woningbeheer.
Ook bewoners profiteren
Bewoners profiteren vooral van een lagere energierekening, minimale overlast en een eenvoudige bediening van de installatie. “Voor bewoners verandert er eigenlijk weinig in hun dagelijkse gebruik, ze hoeven hun gedrag niet aan te passen zoals bij sommige andere systemen. Dat is echt een enorm voordeel. Hun energiekosten dalen en hun woning wordt comfortabeler. Dat is het. En dat maakt het zo aantrekkelijk,” aldus Mark Sprenkels.
De toekomst van Collectief Hybride
Door de groeiende interesse vanuit woningcorporaties en netbeheerders lijkt Collectief Hybride een belangrijke rol te gaan spelen in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Toch zijn er nog uitdagingen, zoals wet- en regelgeving rondom subsidies, die momenteel individuele oplossingen bevoordelen. Maar wij blijven ons inzetten om dit soort barrières weg te nemen en de energietransitie toegankelijk te maken voor iedereen. Een duurzame toekomst begint immers bij slimme en haalbare oplossingen voor álle (bestaande) woningen.
Wil je meer weten?
Heb je vragen over dit project, het concept Collectief Hybride óf ben je benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem dan contact op met ons Kenniscentrum via kenniscentrum@breman.nl.
