Wonen in het financiële hart van Nederland, de Zuidas in Amsterdam. Voor starters was dit een utopie, tot nu. Voor jongvolwassenen tussen de 18 en 28 jaar, komt er een tachtig meter hoge woontoren genaamd ‘Stepstone’. De toren beschikt over 216 sociale huurappartementen met variërende oppervlakten tussen de 23m2 en 52m2. De bewoners mogen er maximaal vijf jaar wonen en tot hun 28e. Er komt een gezamenlijke binnentuin, een gemeenschappelijke huiskamer op de begane grond en een gedeeld dakterras met sportfaciliteiten.
In opdracht van Lieven de Key is sinds april 2022 Stepstone in aanbouw. De prognose van oplevering is rond januari 2024. Installatiebedrijf T. Breman is verantwoordelijk voor alle installatiewerkzaamheden (o.a. riolering, WTW-units, sanitair en vloerverwarming). Deze taken voeren zij uit in opdracht van aannemer Vorm Bouw BV uit Rotterdam. Uitvoerders Marcel Dokter en Bert van Dijk nemen ons mee in dit project.
Nieuwe manier van bouwen
“In juni 2022 is de bouw van start gegaan, maar we zijn al veel eerder bij dit project betrokken. Wat dit project uniek maakt, is dat de toren voor een groot deel geprefabriceerd is. Het was een nieuwe uitdaging. De samenwerking en afstemming voorafgaand aan de bouw was daardoor nóg belangrijker. Elk bouwkundig aspect van de toren is per verdieping uitgetekend vanuit een model. Daardoor gaat het bouwproces een stuk sneller”, zegt Marcel trots. “Het gebouw dat naast Stepstone eerder in aanbouw was, heeft bijvoorbeeld nog geen buitenmuur staan. Door deze nieuwe manier van bouwen heeft Stepstone de hele buitengevel direct staan bij het bouwen van de volgende verdieping.” Hij pakt zijn tablet in de hand en laat ons vol enthousiasme een aantal foto’s van het project zien.
Fundering op beton
Gepassioneerd vervolgt Marcel zijn verhaal: “Het bijzondere aan dit gebouw is dat de fundering op beton is gemaakt, twee meter onder de grond. Heipalen en betonijzer werden in deze constructie geplaatst. De uitdaging voor ons was om hier tussenin de riolering te installeren. De prefab riolering is in één keer geplaatst. Dit scheelt enorm veel werk en het heeft het voordeel dat je meer beschut kan werken.
Bert vult Marcel, met minstens zoveel enthousiasme, aan: “Ondanks de tekeningen hebben wij het verval en de onderlinge afstanden over het hele gebouw, gewoon met het ouderwetse metselkoord als leidraad, in kaart gebracht. Uiteindelijk bleek maar één afvoer een halve centimeter verkeerd te staan. De rest was allemaal millimeterwerk. Dat hadden we met ons team toch maar mooi even gedaan. We zijn er met z’n allen best trost op. Dit soort uitdagende werkzaamheden maakt het werk zo mooi! Onze jarenlange ervaring heeft hierin een belangrijke rol gespeeld.”, zegt hij met glunderende ogen. Daarna werd de hele constructie volgestort met beton. Het moet in één keer goed zijn, want je kan er daarna niet meer bij. Dit bouwproces was totaal nieuw voor ons. Samen met de tekenaars van het bedrijf Hamar hebben wij dit vooraf uitgetekend.”
6-daagse cyclus
Vanaf de tweede verdieping zijn de vloer-, wand-, balkon- en gevelelementen geprefabriceerd. Elke zes dagen staat er een nieuwe verdieping, inclusief gevel. Er is gekozen om te werken met een 6-daagse cyclus, omdat het simpelweg niet sneller kan. Dit bouwproces vraagt om een strakke planning. Het bouwen en stapelen van de verdiepingen lopen voor op het uitvoeren van de werkzaamheden binnenin. Dit vraagt om een goede voorbereiding en controle van de materiaalvoorraad.
Daar zit volgens de heren vaak de uitdaging. Het materiaal staat eerder op een woonlaag dan dat men er kan werken. Het stapelen loopt ongeveer zeven weken voor op de werkzaamheden van onze Bremannen. “Het materiaal is dan al wel boven, maar voordat je het daadwerkelijk monteert ben je zeven verdiepingen verder. Dan moet het materiaal wel goed en volledig aanwezig zijn”, aldus Marcel.
Daarnaast zorgt het versnelde bouwproces er voor dat de werkzaamheden erg kort op elkaar volgen. “Wij dachten dat we dat niet zouden gaan redden, maar op het laatst gaan de handelingen zo automatisch en systematisch dat je het alleen kunt”, zegt Marcel.
Veiligheid
Volgens Bert heeft deze vorm van systeembouw het veiligheidsvoordeel dat alles meteen dichtzit. Niemand komt meer aan de buitenkant. Vroeger moesten er nog steigers geplaatst en muren gemetseld worden. Alleen de 1e verdieping is met de hand gemaakt. Over de veiligheid wil Bert nog wat toelichten: “Twee keer in de week, op dinsdag en donderdag, beginnen we met de dagstart. Van tegelzetter tot elektricien. Iedereen is hierbij aanwezig. Alles kan dan gezegd worden en iedereen doet dat ook. Die sociale veiligheid is er. De eerste vraag, die standaard bij de dagstart gesteld wordt, is: ‘Hoe is de veiligheid?’ Men kan bijvoorbeeld aangeven dat er een plank scheef staat of dat er gereedschap kapot is gegaan. Vanwege de snelheid van het bouwproces controleren zowel wij als de aannemers extra of alles voldoet aan alle veiligheidsvoorschriften.”
Ervaring en passie voor het vak
Bert en Marcel werken respectievelijk 48 en 32 jaar bij Breman. Het werken aan dit unieke project geeft hen heel veel voldoening. Werken met dit efficiëntere bouwsysteem vraagt om nieuwe werkwijzen. Dit levert veel voordelen op, maar kan soms in de praktijk uitdagend zijn. Dan komt de jarenlange ervaring van de heren goed van pas. “Wij denken nooit in problemen, maar altijd in oplossingen. Dan ga je in overleg met elkaar en kom je met verbeterpunten,” aldus Marcel.
